Przykazania kościelne nakazują raz w roku przestąpić do spowiedzi św. i przyjąć Komunię św. Jak należy rozumieć te przykazania i kiedy trzeba ten obowiązek wypełnić?
Obowiązek spowiadania się przynajmniej raz w roku przed własnym duszpasterzem i przyjęcia Komunii św. w okresie Wielkanocnym ustanowił w 1215 roku IV Sobór Laterański. Sobór Trydencki zarządził, by doroczna spowiedź odbywała się w Wielkim Poście, nie wspominając jednak o przymusie parafialnym. Wzrost liczebności spowiedzi i Komunii św. poza okresem Wielkanocnym w XVII – XVIII wieku świadczy, że część wiernych przystępowała do sakramentów nie tylko wskutek grożących im sankcji.
Katechizm Kościoła Katolickiego z 1992 r. poucza, że przykazania kościelne odnoszą się do życia moralnego, które łączy się z życiem liturgicznym i czerpie z niego swoją moc. W Katechizmie znajdujemy pouczenie, że charakter obowiązujący tych przykazań jest potrzebny w tym celu, abyśmy mieli „zagwarantowane minimum ducha modlitwy i wysiłku moralnego we wzrastaniu miłości Boga i bliźniego” (KKK 2041). Katechizm zamieszcza pięć przykazań kościelnych i krótko tłumaczy ich znaczenie dla nas.
Drugie przykazanie kościelne nakazuje „przynajmniej raz w roku przystąpić do sakramentu pokuty”. W tym przykazaniu chodzi o nasze przygotowanie się do pełnego udziału w Eucharystii przez przyjęcie sakramentu pokuty i pojednania, czyli przystąpienia do spowiedzi świętej tzw. wielkanocnej.
Podczas 205. Konferencji Episkopatu Polski Biskupów Diecezjalnych, która odbyła się w Warszawie, dnia 21 marca 1985 roku, Konferencja Episkopatu Polski ustaliła, że okres, w którym obowiązuje czas Komunii wielkanocnej, obejmować będzie czas od Środy Popielcowej do Niedzieli Trójcy Świętej (tydzień po Zesłaniu Ducha Świętego).
Obecnie ta uroczystość jest już poza okresem wielkanocnym. Do roku 1970 kończyła oktawę uroczystości Zesłania Ducha Świętego należącą jeszcze do okresu wielkanocnego. U nas w Polsce z tej tradycji w dalszym ciągu jeszcze korzystamy.
Nałożenie obowiązku, by przystąpić do sakramentu pokuty i Eucharystii w okresie Wielkanocnym, jest zachętą do pełnego udziału chrześcijanina w misteriach paschalnych, które stanowią centrum naszej wiary, ale jest także znakomitą okazją do mobilizacji człowieka do pracy nad sobą w realizacji chrześcijańskiego powołania. Wyznacza nam pewne minimum. Człowiek, który jednak pragnie wzrastać w życiu duchowym, winien znacznie częściej przystępować do spowiedzi św. Nie powinniśmy poprzestawać w tym względzie na minimum.
W obecnej jednak sytuacji niektórzy z nas wypełnili obowiązek spowiedzi wielkanocnej. Natomiast osoby, które tego nie uczyniły mają jeszcze sporo czasu, aby po ustaniu pandemii dopełnić obowiązku spowiedzi i komunii św. wielkanocnej.